Mapowanie historyjek użytkownika – niezbędne produktowe ćwiczenie

Wszystko zazwyczaj zaczyna się od tego samego – w Twojej głowie pojawia się pomysł na rozwiązanie konkretnego problemu. W pierwszym kroku definiujesz wizję, która jest duża, inspirująca, zwięzła i dostępna. W Twoje ręce trafia prawdopodobnie również szablon Business Model Canvas oraz Value Proposition Canvas. Być może jeszcze o tym nie wiesz, ale budujesz początki strategii rozwoju produktu. Po krótkim researchu rynku stwierdzasz, że warto zainwestować w MVP i przeprowadzić eksperyment. Zastanawiasz się jednak od czego zacząć, brakuje Ci poglądu na obraz Twojego rozwiązania i funkcjonalności, które chciałbyś zawrzeć w produkcie. Brzmi znajomo? Technika, którą opisałem poniżej, rozwiąże Twój problem.

Wady stosowania historyjek użytkownika

Zwinne tworzenie oprogramowania zdobywa coraz większą popularność w Polsce. Nie oszukujmy się, praktycznie wszyscy chcą „być Agile”. Jeżeli słyszałeś o zwinności – na pewno nie uszły Twojej uwadze również historyjki użytkownika (ang. user stories). Podczas gdy produkt tworzy się historyjka po historyjce, wszyscy mają możliwość śledzenia jego rozwoju. Niestety jedną z wad stosowania historyjek jest łatwe zapomnienie do czego usługa/system właściwie służy i gdzie aktualnie się znajdujemy. W najgorszym wypadku skończysz z mieszaniną różnych fragmentów, które kompletnie nie są ze sobą spójne. Co za tym idzie, Twoje rozwiązanie nie będzie odpowiadało na potrzeby użytkowników oraz nada się tylko i wyłącznie do odstawienia „na półkę”.

Mapowanie historyjek użytkownika

Mapowanie historyjek użytkownika to technika umożliwiająca nakreślenie obrazu całości, który często trudno zrekonstruować przy pomocy dużego zbioru osobnych historii. Nie tylko jest to świetny sposób na wizualne zbudowanie backlogu produktu na samym początku, ale także zdefiniowanie wyobrażenia o tym, jak powinien wyglądać końcowy produkt.

Czy zdarzyła Ci się sytuacja, w której objaśniałe(a)ś drugiej osobie charakter całego rozwiązania lub poszczególnych funkcji produktu? Zapisywałe(a)ś przy tym najważniejsze punkty i rozbijałe(a)ś je na mniejsze części? Brawo! Prawdopodobnie już znasz metodę, o której piszę.

Mapowanie historyjek sprowadza się do przeprowadzenia najzwyklejszej w świecie dyskusji i wyrażenia swoich myśli, wniosków w formie mapy. Wszystko rozpoczyna się od rozpisania podstawowych czynności wykonywanych przez użytkownika od lewej do prawej. W ten sposób formułowany zostaje całokształt opowieści. Pionowo (w kolumnach) zapisywane są szczegóły, alternatywne scenariusze lub nieprzewidziane sytuacje. Kluczowe elementy mapy, takie jak cele biznesowe znajdują się zazwyczaj z lewej strony lub u góry. Swoje miejsce na mapie mają także główne persony, pomysły czy założenia. Nic nie stoi również na przeszkodzie, abyś dodał(a) jeszcze inne elementy, które mogą wydawać Ci się istotne (np. szkice interfejsu użytkownika!).

Przykładowa mapa

W zależności od złożoności systemu, mapa historyjek użytkownika może zmieścić się na pojedynczym biurku, ale może okazać się, że cała ściana w Twoim biurze to za mało.   

Podczas wykonywania ćwiczenia Twoja mapa zacznie stopniowo przybierać kształt rozrastającego się drzewa. Wszystko zaczyna się od zdefiniowania wizji. Wizja natomiast zostaje osiągnięta przez konkretne cele. Poszczególne cele determinowane są przez działania. Aby ukonczyć działanie, uzytkownik powinien wykonać zadanie/zadania. Te zadania mogą zostać na samym końcu sformułowane w formie historyjek użytkownika na potrzeby developmentu.

Podsumowanie kluczowych elementów mapy znajdziesz poniżej:

• Zadania – krótkie frazy werbalne, opisujące czynności wykonywane przez użytkowników. Układane są na mapie w ciągu narracyjnym biegnącym od lewej do prawej. Istnieją na różnych poziomach celu
• Szczegóły – są rozwinięciem zadań, obejmują zadania wariantowe i alternatywne
• Działania – zadania składają się na działania u góry mapy
• Rdzeń mapy – działania i ogólne zadania składają się na rdzeń mapy

Przedstawiona powyżej mapa historyjek może być o wiele bardziej rozbudowana i zawierać o wiele więcej elementów, w zależności od złożoności Twojego produktu. Do tej samej mapy możemy dodać kolejne wydania. Nie ograniczaj się, zapisz również dodatkowe pomysły czy elementy, które na pewno nie zostaną dodane.

Jak się do tego zabrać

Mój pierwszy kontakt z mapowaniem historyjek użytkownika rozpoczął się od przeczytania książki „User Story Mapping: Discover the whole Story, Build the Right Product”. W książce tej znajduje się wiele ciekawych przykładów, które pomogą Ci w zrozumieniu aspektów tworzenia dobrych map. W rozdziale 5 znajduje się również proste ćwiczenie, które krok po kroku opisuje stworzenie takiej mapy. Gorąco zachęcam Cię więc, abyś na samym początku koniecznie po tę książkę sięgnął(ęła) i przeczytał(a) ją od deski do deski (a przynajmniej pięć pierwszych rozdziałów) – bez względu na fakt na jakim stopniu zaawansowania jesteś.

Ogólne kroki, które powinieneś wykonać do zbudowania swojej mapy:

1. Zarysuj główne ramy problemu. Wróć myślami do wizji, czyli Twojego głównego powodu, dla którego postanowiłe(a)ś stworzyć produkt. Czy wiesz dla kogo produkt jest przeznaczony? Przyklej na ścianie karteczki z różnymi typami użytkowników. Zapisz Twój główny cel.
2. Zakreśl ogólną sytuację. Wybierz swojego głównego użytkownika. Rozpisz od lewej do prawej czynności, które musi wykonać aby osiągnąć cel. Nie skupiaj się mocno na szczegółach i rozpisaniu wszystkich wariantów, a bardziej na rozległości. Zastanów się jak sytuacja wygląda w realnym świecie, jakie przeszkody uniemożliwiają osiągnięcie celu.
3. Jeszcze raz wróć do rdzenia mapy. Pogrupuj określone zadania w działania, które to składają się z zadań wykonywanych przez podobnych ludzi w podobnym czasie do osiągnięcia określonego wyniku.
4. Wejdź w szczegóły. Pomyśl o innych użytkownikach. Pomyśl o alternatywnych wariantach lub możliwościach. Czy coś może pójść nie tak? Czy tą samą czynność można zrobić na kilka sposobów?
5. Na tym etapie posiadasz prawdopodobnie całkiem pokaźną ilość karteczek. Czy rzeczywiście wszystko jest Ci potrzebne do spełnienia głównego celu? Zdecydowanie nie. Czy musisz wszystkich zadowolić od razu? Nie. Mając na uwadze cel i główny segment klientów/głównego użytkownika, przenieś wszystkie niepotrzebne karteczki na sam dół, zostaw tylko minimum, które pozwoli Ci zweryfikować Twoje hipotezy i przetestować produkt na realnej grupie odbiorców.
6. Zastanów się nad kolejnymi celami. Podziel mapę na jeszcze mniejsze, eksperymentalne, minimalne produkty.

Mapowanie historyjek użytkownika nie tylko na początku

O ile technika mapowania historyjek użytkownika jest bezcenna na samym początku, o tyle można ją włączyć praktycznie w każdej fazie cyklu życia produktu. Bardzo często zdarza mi się rozpisywać większe segmenty (w scrumie tematy/epiki) wykorzystując właśnie mapowanie historyjek. W przypadku gdy prace nad produktem zostały już rozpoczęte, ale brakuję Ci spójnego obrazu całości, koniecznie wykonaj to ćwiczenie. Mapowanie opowieści ułatwia odkrywanie luk we własnym myśleniu.

Podsumowanie

Mam wrażenie, że technika tworzenia map użytkownika jest ciągle niedoceniana. Uważam ją jednak za element obowiązkowy w każdym produkcie. Za każdym razem, gdy wychodzę z warsztatów z klientem, jestem pod wrażeniem uzyskanych wyników.